VAT ແມ່ນຫຍັງ?

01/09/2023

ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ (VAT)

ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ ຫຼື VAT (Value Added Tax) ແມ່ນການເກັບພາສີຈາກການຂາຍສິນຄ້າ ຫຼື ການໃຫ້ບໍລິການໃນແຕ່ລະຂັ້ນຕອນການຜະລິດ ແລະ ການຈຳໜ່າຍສິນຄ້າ ຫຼື ໃຫ້ບໍລິການ ທັງຜະລິດພາຍໃນປະເທດ ແລະ ນຳເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດ. ເວົ້າໃຫ້ເຂົ້າໃຈງ່າຍໆກໍຄື VAT ແມ່ນພາສີປະເພດໜຶ່ງທີ່ເກັບຈາກການຂາຍສິນຄ້າ ຫຼື ການບໍລິການທີ່ກົງຕາມເງື່ອນໄຂ. ໂດຍໃນປັດຈຸບັນເກັບໃນອັດຕາ 7% ຂອງລາຄາສິນຄ້າທີ່ຂາຍ ຫຼື ໃຫ້ບໍລິການ (ພາຍໃນປະເທດ) ແລະ 0% ໃນກໍລະນີສົ່ງອອກ (ຕ່າງປະເທດ).

ທັງນີ້ ເຖິງແມ່ນວ່າການຈະມີການເກັບພາສີປະເພດອື່ນໆເຊັ່ນ ພາສີລາຍໄດ້ສ່ວນບຸກຄົນ… ເຂົ້າມາເພີ່ມເຕີມ ແຕ່ມັນກໍຍັງບໍ່ພຽງພໍໃນການຈ່າຍສະຫວັດດີການຂອງພົນລະເມືອງ ແລະ ການບໍລິການສາທາລະນະອື່ນໆ. ດັ່ງນັ້ນ ການເກັບອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ ຈະຖືກຈັດສັນເພື່ອໄປໃຊ້ໃນສະຫວັດດີການດ້ານການສຶກສາ, ສະຫວັດດີການຜູ້ສູງອາຍຸ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ການຂົນສົ່ງ, ສາທາລະນະສຸກ, ໂຮງໝໍ, ຕໍາຫຼວດ ແລະ ອື່ນໆແທນ. ຫາກປຽບທຽບການເກັບ VAT ໃນປະເທດອື່ນໆຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ປະເທດທີ່ພັດທະນາແລ້ວຫຼາຍປະເທດຈະມີການເກັບອັດຕາອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມໃນລະດັບທີ່ສູງກວ່າລາວເຊັ່ນ: ຍີ່ປຸ່ນ VAT 8% , ເກົາຫຼີໃຕ້ VAT 10%, ຈີນ VAT 17%, ອອສເຕຣເລຍ VAT 10%, VAT ນິວຊີແລນ 12.5%, ເຢຍລະມັນ VAT 19%, ຟິນແລນ VAT 23%, ຝຣັ່ງ VAT 19% ,ນໍເວ VAT 25%, ເດນມາກ VAT 25%, ສະຫະຣາຊະອານາຈັກ VAT 20%, ອອສເຕຣຍ VAT 20%, ອິຕາລີ VAT 20%, ແຄນາດາ VAT 7 – 25%.

ສຳລັບສູດການຄິດໄລ່ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ (VAT) ແມ່ນ:

ລາຄາສິນຄ້າ/ບໍລິການ x 7% = ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ

ຕົວຢ່າງ: ບໍລິສັດ XYZ ຂາຍໂຄມໄຟໃນລາຄາ 1,070,000 ກີບ, ໂດຍແບ່ງເປັນລາຄາຕົ້ນທຶນທີ່ 1,000,000 ກີບ ແລະ ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ 70,000 ກີບ, NNT ຕ້ອງສົ່ງ VAT ໃຫ້ກົມລາຍຮັບທຸກຄັ້ງ. ໂດຍບໍລິສັດ XYZ ນັ້ນຈະຕ້ອງສົ່ງມອບອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມໃຫ້ກັບໜ່ວຍງານເກັບອາກອນໃນທຸກໆເດືອນ.

ທັງນີ້ ໃນກໍລະນີທີ່ເກັບພາສີບໍ່ຄົບຖ້ວນ ຫຼື ມີຄວາມຜິດພາດໃນການເກັບພາສີ, ຜູ້ຮັບຜິດຊອບແມ່ນຜູ້ປະກອບການທີ່ຂຶ້ນທະບຽນອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ ເພາະຖືວ່າມີໜ້າທີ່ເກັບພາສີ ແຕ່ບໍ່ສາມາດເກັບໄດ້ນັ້ນເອງ.

ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມທີ່ຮຽກເກັບສາມາດແບ່ງອອກເປັນ 2 ຮູບແບບຄື:

ພາສີການຂາຍ (Output Tax): ແມ່ນ VAT ທີ່ເກັບຈາກລູກຄ້າ ແລະ ທຸລະກິດຕ້ອງໄດ້ສົ່ງກັບໜ່ວຍງານເກັບອາກອນ ໂດຍຈະເກັບ VAT ຮ່ວມກັບຕົ້ນທຶນຂອງສິນຄ້າ ຫຼື ການບໍລິການ ຫຼື ສາມາດແຍກເກັບພາສີແຍກຕ່າງຫາກກໍໄດ້.
ພາສີຊື້ເຂົ້າ (Input Tax): ແມ່ນ VAT ທີ່ຜູ້ຂາຍສິນຄ້າ ຫຼື ບໍລິການເກັບຈາກເຮົາ (ກິດຈະການຂອງຜູ້ຊື້) ແລະ ສາມາດນຳໄປຂໍຄືນເງິນ ຫຼື ນຳໄປຫັກກັບພາສີການຂາຍໄດ້.

ສິນຄ້າ ແລະ ການເກັບພາສີໃນປະເທດລາວ

ສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການ ທີ່ລັດຖະບານ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ເກັບພາສີອາກອນ ລວມມີ ສິນຄ້ານຳເຂົ້າ ແລະ ສິນຄ້າບາງປະເພດ ທີ່ຜະລິດພາຍໃນປະເທດ ແລະ ການບໍລິການຕໍ່ໄປນີ້:

ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ
ອາຍແກ໊ສທໍາມະຊາດສໍາລັບຍານພາຫະນະ
ເຄື່ອງດື່ມແອລກໍຮໍ
ເຄື່ອງດື່ມອັດລົມເຊັ່ນ: ນໍ້າອັດລົມ, ໂຊດາ, ເຄື່ອງດື່ມພະລັງງານ, ນໍ້າແຮ່ທາດ
ນໍ້າໝາກໄມ້ ແລະ ເຄື່ອງດື່ມທີ່ຄ້າຍຄືກັນ.
ຢາສູບ
ຜະລິດຕະພັນ Crystal ຫຼື ເຄື່ອງປະດັບ Crystal
ຜ້າພົມທຸກປະເພດ
ຊຸດເຟີນິເຈີ (ໂຊຟາ) ມູນຄ່າ 10,000,000 ກີບຂຶ້ນໄປ
ນໍ້າຫອມ ແລະເຄື່ອງສໍາອາງ
ໄພ່ ແລະ ອຸປະກອນການພະນັນ
ພຸ, ດອກໄມ້ໄຟ…
ຍານພາຫະນະລວມທັງລົດຈັກ ແລະ ລົດໃຫຍ່
ຊິ້ນສ່ວນ ຫຼື ອາໄຫຼ່ລວມທັງອຸປະກອນເສີມຂອງຍານພາຫະນະ
ເຮືອໄວ, ເຮືອຢອດ ແລະ ເຮືອ motorsport ລວມທັງອາໄຫຼ່ ແລະ ອຸປະກອນເສີມ
ເຄື່ອງຮັບສັນຍານໂທລະພາບດາວທຽມ, ເຄື່ອງຫຼິ້ນສຽງ-ວິດີໂອ, ກ້ອງຖ່າຍຮູບ, ໂທລະສັບ, ເຄື່ອງບັນທຶກສຽງ-ວິດີໂອ, ເຄື່ອງດົນຕີ, ລວມທັງສ່ວນປະກອບ ແລະ ອຸປະກອນເສີມຂອງສິ່ງກ່າວໃນເບື້ອງຕົ້ນ.
ເຄື່ອງປັບອາກາດ, ເຄື່ອງຊັກຜ້າ, ເຄື່ອງດູດຝຸ່ນ.
ໂຕະບິລລີດ, ໂຕະສະນຸກເກີ, ອຸປະກອນໂບລິງ ແລະ ຕາຕະລາງເກມບານເຕະ.
ເຄື່ອງຫຼີ້ນເກມທຸກປະເພດ
ບໍລິການບັນເທີງເຊັ່ນ: ຄລັບກາງຄືນ, ດິສໂກ້, ຄາຣາໂອເກະ
ບໍລິການໂບລິງ
ບໍລິການນວດ, sauna, ບໍລິການຄວາມງາມ
ການບໍລິການໂທລະສັບມືຖື, ສາຍເຄເບີ້ນໂທລະພາບ, ໂທລະທັດດິຈິຕອນ ແລະການບໍລິການອິນເຕີເນັດ
ບໍລິການກ໊ອຟ
ບໍລິການຫວຍ
ບໍລິການຄາສິໂນ ແລະ ເຄື່ອງຫຼິ້ນໂປ໊ກເກີ

ຖານພາສີ

ມາດຕາ 21 ຂອງລັດຖະດຳລັດວ່າດ້ວຍການປະກາດໃຊ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍສ່ວຍສາອາກອນຂອງ ສປປ ລາວ ໄດ້ກຳນົດພື້ນຖານການຄິດໄລ່ພາສີອາກອນສຳລັບສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການແຕ່ລະປະເພດດັ່ງນີ້:

ສຳລັບສິນຄ້າທົ່ວໄປທີ່ນຳເຂົ້າຈາກຕ່າງປະເທດເພື່ອຜະລິດ, ຈຳໜ່າຍ ຫຼື ບໍລິໂພກ, ພາສີອາກອນແມ່ນຄິດໄລ່ຈາກຕົ້ນທຶນຂອງສິນຄ້ານຳເຂົ້າ (CIF) ບວກພາສີອາກອນ ແລະ ຄ່າທຳນຽມອື່ນໆ (ຖ້າມີ) ຄູນດ້ວຍອັດຕາພາສີອາກອນ.

ພາສີອາກອນ = (ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງສິນຄ້ານໍາເຂົ້າ (CIF) + ພາສີພາສີ) × ອັດຕາພາສີອາກອນ

ສໍາລັບຜະລິດຕະພັນທີ່ຜະລິດໃນປະເທດ ສາມາດຄຳນວນພາສີອາກອນໄດ້ຈາກລາຄາໜ້າໂຮງງານ (ບໍ່ລວມອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ ແລະ ພາສີອາກອນ) ຂອງສິນຄ້າດັ່ງກ່າວທີ່ໂຮງງານຜະລິດພາຍໃຕ້ການເຊົ່າພາຍໃນປະເທດ ຄູນດ້ວຍອັດຕາພາສີອາກອນ.

ພາສີອາກອນ = (ລາຄາໂຮງງານ – VAT) × ອັດຕາພາສີອາກອນ

ສໍາລັບການບໍລິການ ກົດໝາຍກຳນົດໃຫ້ຄິດໄລ່ພາສີອາກອນໂດຍນຳໃຊ້ລາຄາການບໍລິການທີ່ໃຫ້ບໍລິການ (ບໍ່ລວມອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ ແລະ ພາສີອາກອນ) ຄູນດ້ວຍອັດຕາພາສີອາກອນ

ພາສີອາກອນ = (ລາຄາບໍລິການ – ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ) × ອັດຕາພາສີອາກອນ

ນອກຈາກນີ້, ໃນການຄຳນວນພາສີອາກອນສໍາລັບລົດໃຫຍ່ທີ່ນໍາເຂົ້າ ຫຼື ປະກອບພາຍໃນປະເທດ, ມາດຕາ 22 ຂອງລັດຖະດຳລັດຂອງປະທານປະເທດແຫ່ງສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ໄດ້ກຳນົດໃຫ້ພື້ນຖານການຄິດໄລ່ພາສີອາກອນສຳລັບລົດຍົນທີ່ນຳເຂົ້າ ຫຼື ປະກອບພາຍໃນປະເທດ ເຊັ່ນ: ລາຄາຂາຍຂອງຍານພາຫະນະຄູນດ້ວຍອັດຕາພາສີອາກອນທີ່ກໍານົດໄວ້ໃນກົດໝາຍ.

ພາສີອາກອນ = ລາຄາຂາຍ × ອັດຕາພາສີອາກອນ

ການເພີ່ມ VAT ຂຶ້ນນັ້ນສົ່ງຜົນຕໍ່ເສດຖະກິດແນວໃດ?

ການເພີ່ມ ຫຼື ຫຼຸດພາສີຢູ່ໃນປະເທດຕ່າງໆ ເຊິ່ງແມ່ນນະໂຍບາຍສາທາລະນະຈາກລັດຖະບານທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດ. ນະໂຍບາຍການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງພາສີມັກຈະຖືກນໍາໃຊ້ຫຼັງຈາກການດໍາເນີນການປະຕິບັດນະໂຍບາຍກະຕຸ້ນເສດຖະກິດ. ເພື່ອຊຸກຍູ້ໃຫ້ເສດຖະກິດມີຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງວ່ອງໄວ ເພີ່ມກຳລັງການຜະລິດ, ການຈ້າງງານຫຼາຍຂຶ້ນ, ປະຊາຊົນກຳລັງໃຊ້ຈ່າຍສູງຂຶ້ນ ເຮັດໃຫ້ອັດຕາເງິນເຟີ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໄວວາ ແລະ ສົ່ງຜົນໃຫ້ສິນຄ້າ ແລະ ຄ່າຄອງຊີບເພິ່ມສູງຂຶ້ນ

ໃນທາງກັບກັນໃນໄລຍະທີ່ເສດຖະກິດກຳລັງຖົດຖອຍ ໃນພາກເອກະຊົນສາມາດສ້າງກໍາໄລໜ້ອຍ ເຮັດໃຫ້ເກີດການຂາດແຮງຈູງໃຈການລົງທຶນ ເຮັດໃຫ້ບໍ່ມີເງິນເຂົ້າມາເພື່ອກະຕຸ້ນເສດຖະກິດເພີ່ມເຕີມ, ລັດຖະບານອາດຈະດຳເນີນການປະຕິບັດນະໂຍບາຍຫຼຸດຜ່ອນພາສີ ເພື່ອຊຸກຍູ້ໃຫ້ພາກເອກະຊົນມີໃນເງິນລົງທຶນຫຼາຍຂຶ້ນ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເມັດເງິນໄຫຼວຽນໃນເສດຖະກິດ ແລະ ເປັນກະຕຸ້ນເສດຖະກິດຈາກການຖົດຖອຍອີກດ້ວຍ.

ທັງນີ້ ໃນການດຳເນີນນະໂຍບາຍປັບປ່ຽນມາດຕະການກ່ຽວກັບພາສີອາກອນນັ້ນ ໃນບາງຄັ້ງກໍຕ້ອງໄດ້ອາໄສນະໂຍບາຍອື່ນຮ່ວມນຳເພື່ອກະຕຸ້ນເສດຖະກິດ, ລັດຖະບານຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຄຳນຶງເຖິງຫຼັກການສຳຄັນເຊິ່ງໄດ້ແເກ່ ການປ່ຽນແປງອັດຕາພາສີຕ້ອງກໍ່ໃຫ້ເກີດມີຜົນດີຕໍ່ການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບດ້ານລາຍຮັບຂອງປະຊາຊົນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ປັບປຸງໂຄງສ້າງລາຍຈ່າຍຂອງລັດໃຫ້ດີຂຶ້ນໃນດ້ານສະຫວັດດີການ ແລະ ຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບນຳ.

ຂໍ້ດີຂໍ້ເສຍຂອງ VAT

ຂໍ້ດີມີຄື:

ການທົດແທນອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມດ້ວຍອາກອນອື່ນໆເຊັ່ນ: ອາກອນລາຍໄດ້, ຈະຊ່ວຍປິດຮູຮົ່ວຂອງອາກອນ.
ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມເປັນແຮງຈູງໃຈທີ່ເຂັ້ມແຂງໃນການທີ່ຈະສ້າງລາຍໄດ້ຫຼາຍກວ່າພາສີລາຍໄດ້.

ຂໍ້ເສຍມີຄື: